نظام های مهندسی سیاستی موازی و ناقص

«روزی جواهر لعل نهرو به مردم هند گفت: آرزو می کنم هند، مکتب تعاون را به عنوان راهی برای زندگی برگزیند. او در این تصور بود که سعادت مردمانش نه از راه اقتصاد آزاد کسب می شود و نه از طریق دولتی کردن اقتصاد.

در حقیقت روی آوردن به اقتصاد تعاون و دلزدگی از دو نظام لیبرالیسم و سوسیالیسم از آنجا ناشی می شود که این دو نظام هرگز نتوانستند توقعات مردم را برآورده کنند. اقتصاد مبتنی بر نظام سوسیالیستی که ۲۰ سال است دست های خود را بالا برده و قبول کرده که قدرت اداره اقتصادی یک کشور را ندارد و با حیف و میل کردن منابع محدود یک جامعه عملاْ ناکارآمدی اقتصادی خود را اثبات نموده است.

از سوی دیگر اقتصاد مبتنی بر نظام لیبرالیسم هم هرچند اقتصاد غالب و رایج جهان است و هم اکنون سیطره خود را بر کل اقتصاد جهان گسترانده است با این حال نقدهای جدی به آن وارد است و نقص های ذاتی آن حاکی از آن است که روش اقتصاد مبتنی بر نظام لیبرالیستی هم نمی تواند به تنهایی هدایت اقتصاد یک کشور را به عهده بگیرد. بزرگ ترین ایراد وارده به این روش آن است که مبانی اخلاقی و اصول مسلم اخلاقیات انسانی رعایت نمی شود. اصل کسب حداکثر سود، خودخواهی و زیاده خواهی که مکاتب رایج اقتصاد بازار بر آن تکیه می زند و آن را ترویج می کند هرگز با ذات انسانی و حس غزیزی آدمی سازگاری ندارد»(۱).

نظام اقتصادی ما علی رغم شعارهای رایج و متداولی که بر ضد شرق و غرب داده می شود، عملاْ‌ گرایش به نظام اقتصادی سوسیالیستی و لیبرالیستی داشته است. در صورتی که اقتصاد تعاون به معنی واقعی کلمه راهی مطمئن برای برقراری عدالت اجتماعی می باشد.

اگر اشکالاتی که بر تعاون گرفته می شود بررسی کنیم به نتایج جالبی دست خواهیم یافت که می تواند برای طی مسیر راهگشا باشد.

۱- در سالیان قبل با دستکاری اصول جهانی تعاون دست به تشکیل تعاونی هایی زده شده که عمدتاْ تجارب خوبی برجای نگذاشتند. از یک طرف نقش جالبی را ایفا نکردند و از طرف دیگر وجهه تعاون را خراب نمودند.

۲- در حالی که شرکت های تعاونی به معنی واقعی کلمه محلی است برای جمع شدن قابلیت های متفاوت با تدوین نظام های مختلف مهندسی و دامپزشکی و قرار دادن تسهیلاتی خاص برای آن قدمی اساسی در جهت جدا کردن منابع از تخصص ها برداشته شد. (اگر کمی دقت کنیم نمونه های روشنی در اطراف خود شاهد خواهیم بود.)

با آسیب شناسی کامل تعاونی ها به نتایج قابل توجهی بر می خوریم که در فرصت های دیگر  به ارائه آن خواهم پرداخت.